De wekker gaat om 05.30 uur. Je verdwijnt nog éven onder de warme deken … Ondanks de wetenschap dat snoozen slecht is, zorgt serotonine voor een gelukzalig gevoel waardoor je er moeilijk weerstand aan kunt bieden. Je bent overigens niet de enige die hier met open ogen in trapt.
Automatische piloot
Veel van dit soort gedragsmatige dingen gaan op de automatische piloot. Hoewel wij mensen onszelf beschouwen als weldenkende wezens, gaat minimaal 95% zonder erover na te denken. Dit is ook nodig, omdat we anders eindeloos bij alle keuzes stil zouden staan. Vaak weten we eigenlijk helemaal niet goed waarom we een bepaalde keuze hebben gemaakt. Achteraf bedenken we vaak pas waarom iets wel of geen goede keuze is geweest. Er zijn veel voorbeelden te noemen waarbij ons brein vuistregels gebruikt die ons doen geloven dat we weloverwogen tot beslissingen komen. Feitelijk zouden we kunnen stellen dat ons brein irrationeel handelt. Verschillende onderzoeken illustreren dat mensen zich niet lijken te houden aan regels voor logische en rationele keuzes.
Shortcuts van het brein
Wil je echter bewuster keuzes leren maken? Houd dan rekening met verschillende trucjes die je hersenen toepassen om het keuzeproces “efficiënter” te maken. Een tweetal voorbeelden om te illustreren hoe ons brein werkt.
Wel eens gehoord van de status-quo bias? Mensen geven de voorkeur aan de huidige stand van zaken. Ze zijn geneigd te willen houden wat ze hebben, omdat de nadelen van het afwijken van de status-quo zwaarder lijken te wegen dan de voordelen daarvan. Een ander grappig voorbeeld is het endownment effect, waarbij we een hogere waarde toekennen aan iets dat in ons bezit is, dan toen dit nog niet het geval was.
Bewustwording
Je kunt je voorstellen dat je onbewust gedreven wordt om minder rationele keuzes te maken dan zou willen. Vraag je eens af, in hoeverre wordt jij gestuurd door bovenstaande factoren? Heb je daadwerkelijk bewust gekozen voor je huidige baan? Of kwam het min of meer op je pad? En tot slot de vraag, ben jij ook geneigd meer waarde toe te kennen aan het bekende?
Als je bewust en rationeel zou kunnen kiezen, zou je dan elke dag om 05.30 uur opstaan? Na drie keer snoozen, gehaast je spullen pakken om vervolgens in de file te staan?
Marlyse Voss
Sociaal psycholoog | Coach bij VossCoaching
Marlyse Voss biedt persoonlijke begeleiding met betrekking tot vraagstukken en problemen rondom loopbaan, persoonlijke ontwikkeling en werk-privé balans. Voor een nieuw project, MOMS, richt ze zich speciaal op moeders.
bezoek de website van Marlyse Voss